มาตราตัวสะกดไม่ตรงตามมาตราหรือไม่ตรงแม่ คือ มาตราที่มีพยัญชนะหลายตัวเป็นตัวสะกด ซึ่งต่างก็ออกเสียงเหมือนตัวสะกดเดียวกัน โดยมีอยู่ 4 มีมาตรา ได้แก่ แม่กก แม่กด แม่กน และแม่กบ
แม่กก มีตัวสะกด ก ข ค ฆ
ตัวอย่างคำแม่กก ตรงมาตรา เช่น กก ตก บก ฉาก จาก สุก ลูก ผูก ถูก ปีก ฉีก บอก ศอก ลอก เด็ก เล็ก โลก
ตัวอย่างคำแม่กก ไม่ตรงมาตรา เช่น เลข สุนัข มุข โรค เทคนิค พรรค บริจาค วัคซีน เมฆ
แม่กด มีตัวสะกด จ ช ซ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ด ต ถ ท ธ ศ ษ ส
ตัวอย่างคำแม่กด ตรงมาตรา เช่น จด ลด โดด ตลอด รอด รัด ชัด สกัด พลาด ขาด หาด
ตัวอย่างคำแม่กด ไม่ตรงมาตรา เช่น กิจ ตรวจ ตำรวจ บทบาท ประโยชน์ ประเสริฐ อูฐ ก๊าซ แก๊ส กฎ ปรากฏ ครุฑ บัตร เพชร สวิตช์ อนุญาต อุโบสถ ปฏิเสธ เทศนา โทรทัศน์ เศรษฐี กระดาษ โอกาส บวช
แม่กน มีตัวสะกด ญ ณ น ร ล ฬ
ตัวอย่างคำแม่กน ตรงมาตรา เช่น ขน บน เย็น เป็น จาน ขาน ยานยนต์ ถนน ปฏิทิน
ตัวอย่างคำแม่กน ไม่ตรงมาตรา เช่น ขวัญ เหรียญ ปัญหา คูณ คุณ โบราณ สัญญาณ บริเวณ อาหาร เณร เกสร พยาบาล บอล ศีล อนุบาล ผล วาฬ ทมิฬ กาฬโรค
แม่กบ มีตัวสะกด บ ป พ ฟ ภ
ตัวอย่างคำแม่กบ ตรงมาตรา เช่น จบ ลบ กบ ขนบ กรอบ ชอบ ตะเกียบ เรียบ รอบคอบ กลับ ทะเลสาบ
ตัวอย่างคำแม่กบ ไม่ตรงมาตรา เช่น ธูป รูป สรุป ทวีป คำสาป ยีราฟ กราฟ ไมโครเวฟ เสิร์ฟ ลิฟต์ ชีพ ภาพ อพยพ เคารพ ลาภ โลภ